6 Şubat 2017 In Burun, Genel By admin

Burun Kanaması(Epistaksis)

Burun Kanaması(Epistaksis)

Havaların ısındığı şu günlerde sıcaklık artışı ile tansiyon değişiklikleri ve burun damarlarındaki genişlemelere bağlı olarak burun kanamaları görülebilmektedir. Sık görülen bir acil servis şikayeti olan burun kanaması (epistaksis) genellikle hastalarda ciddi endişe yaratabilmektedir. Ancak, burun kanaması şikayeti ile acil servise başvuran hastaların yaklaşık %90’ı başarıyla acil hekimi tarafından tedavi edilebilmektedir.

Burun kanamalarının ancak %5-10’na uzman doktor müdahalesinin gerekli
olduğu bildirilmiştir. Burun kanamaları burnun ön kısmından olan “ön
ya da anterior” ve arka kısmından olan “arka ya da posterior” kanamalar olmak üzere ikiye ayrılır.

Burun Kanamasının Nedenleri

Lokal Nedenler

Travmalar:

Buruna direkt travma (kaza ya da kavga esnasında)

Dijital travma (parmakla travma), özellikle çocuklarda alışkanlık olarak görülen burun karıştırma sırasında da burun mukozası zedelenip kanama meydana gelebilmektedir.

Cerrahi travma Burun ve sinüslere yapılan cerrahi girişimlerden sonra oluşabilecek komplikasyonladan (damar kesileri, septum perforasyonu) sonra kanamalar olabilir.

Barotravmalar (uçuşlarda ve deniz dalmalarında) da sinüslerden ve nazal kaviteden kanamalara sebep olabilmektedir.

Anatomik deformiteler:

Nazal septal deviasyon ve çıkıntılar.

Nazal septum perforasyonları, cerrahi, dijital travma, tampon veya kokain kullana kimselerde sıklıkla oluşabilir

Nazal septumdaki deliğe bağlı olarak burun içi hava akımlarında değişiklik ve mukozada kuruma olmaktadır. Bunla birlikte nazal polip tedavisi için verilen kortizonlu ilaçlar ve allerji ilaçları da burun kuruluğu ve burun kanamasını arttırabilmektedir. Burun mukozasındaki kuru görünüm, polip üzerindeki ve perforasyonun arka tarafındaki kanama alanları dikkat çekmektedir.

Enfeksiyonlar:

Enfeksiyonlar, mukozada ödem, kuruma, kurutlanma, çatlamalara ve polip oluşmasına ve fibrinolitik enzimler meydana gelmesine sebep olarak, kanama nedeni olabilmektedirler.

Yabancı cisimler:

Burun boşluğu içerisinde yabancı cisimler çoğunluklaçocuklarda veya mental retarde kimselerde görülebilmektedir. Tek taraflı iltihabi, kötü kokulu burun akıntısı olan kimselerde yabancı cisimden şüphelenmek gerekir.

Tümörler:

Burun boşluğunda bulunan, iyi huylu (benign) yada kötü huylu(malign) tümör olması.

Nazal septumda Little (Kisselbach) adı verilen alanda damarsal ağı (pleksusu) olması:

Bazı insanlarda burun septumunun ön kısmında fazladan damar anastomozları bulunmaktadır. Özellikle bu bölgedeki damarlardan yukarıdaki faktörlerin varlığında ve sıcak havalarda kolayca kanama
olabilmektedir.

Sistemik Nedenler

Hipertansiyon ve arterioskleroz (damar sertliği) olması.

Hipertansiyonu ve burun kanaması şikayeti olan bir hastanın burun içi endoskopik muayenesinden elde edilen görüntü yer almaktadır. Burun kanamasının arka taraftan geldiği ve ön bölgede kanama alanı olmadığı görülmektedir. Hipertansiyona bağlı burun kanamaları daha çok arka taraftandır ve sabaha karşı ortaya çıkar. Diğer burun kanamalarından farklı olarak kanama daha şiddetli olabilmektedir.

Kan pıhtılaşması bozukluğuna neden olan hastalık ve ilaçların varlığı

  • Dissemine İntravasküler Koagülasyon
  • Hemofili A, Tip B
  • Osler-Weber-Rendu sendromu
  • Glikosidler – Kumarin Toksisitesi
  • Nonsteroidal Anti-inflamatuar Ajanların Toksisitesi
  • Rodentisit Toksisitesi
  • Salisilat Toksisitesi
  • Warfarin ve Superwarfarin Toksisitesi
  • Von Willebrand Hastalığı
  • Karaciğer Yetmezliği
  • Lösemi
  • Trombositopeni
  • Heparin Toksisitesi
  • Tiklopidin Toksisitesi
  • Dipiridamol Toksisitesi

Diğer Nedenler

  • Endometriozis
  • Herediter hemorajik telenjektiazi (HHT)
  • Aşırı alkol tüketimi
  • Ağır metal zehirlenmesi
  • Romatizmal ateş, tifo ve kızıl gibi enfeksiyonlar
  • Kuru ya da kirli havası olan ortamlarda yaşamak
  • Gebelik (özellikle son 3 ayda burun içerisinde burun mukozası
    üzerindeki gebelik hormonlarının etkisi en üst seviyeye çıkmaktadır)

Burun Kanaması Tedavisi

Genç ve çocuklarda görülen burun kanamaları çoğunlukla ön kanamalar
şeklinde olup basit tıbbi müdahale ve önlemlerle tedavi edilebilirken; yaşlı, damar sertliği ve kalp hastalığı olan hastalarda arka kanamalar şeklinde görülür ve daha ile müdahalelere ihtiyaç duyulabilmektedir.

Burun Kanamaları Olan Hastaların Dikkat Etmesi Gereken Önlemler Nelerdir?

Özellikle sık sık burun kanaması görülen hasarın yapması ve yapmaması gerekenler aşağıdaki gibi özetlenebilir:

Burun içerisinde burun mukzoasını kurutacak ya da tahriş edebilecek herhangi bir yabancı cisim, peçete, pamuk konulmaması, burun karıştırılmaması gerekmektedir

Aşırı sıcak ve buharının yüze vurduğu gıdaların, sıvıların tüketilmesinden kaçınılmalıdır

Çok sıcak su ile duş almaktan kaçınılmalıdır

Sıcak yaz aylarından hissedilen sıcaklığın en yüksek olduğu öğle saatlerinde dışarıya çıkılmalı ve mümkünse şapka kullanılmalıdır

Tansiyonu yüksek seyreden hastalar mutlaka kardiyoloji uzmanlarına
danışmalıdır

Non steroidal antiinflamatuar ilaçların ve hekim tarafından önerilmedikçe aspirin gibi kan sulandırıcı ilaçların kullanımından kaçınılmalıdır

Kabız olmamak ve mukoza nemliliğini arttırmak için posalı ve sulu sebze ve meyvelerin yenmesi yanında bol su içilmesi faydalı olacaktır

Burun mukozasında kuruluğuna neden olabilen alerji hapları ve alerji spreyleri gibi ilaçların gerekli olmadıkça kullanımından kaçınılmalıdır

Alkol ve kahve gibi mukozda ödem ya da kuruluğa neden olabilecek içeceklerden kaçınılmalıdır

Burun Kanaması Anında Hasta Tarafından Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Burun kanaması görüldüğü anda baş kalp mesafesinden yüksekte kalacak şekilde ve öne doğru eğilerek burnun alt kısmı işaret ve baş parmağı yardımıyla sıkılmalıdır. Bu şekilde 5-10 dk beklenildikten sonra kanama devam ediyorsa burnun hemen yanındaki her iki yanak bölgesine, üst dudak bölgesine ve enseye buzlu su, soğutma jeli uygulanarak beklemeye devam edilebilir. Burun içerisinde buzlu soğuk su çekilerek sümkürülmeden burundan akması sağlanabilir. Seyahat esnasında burun kanaması olması durumunda soğuk uygulama yapılamazsa burun açıcı spreyler kanama anında burun içerisine sıkılabilir. Bu şekilde soğuk uygulama ya da burun açıcı spreyler uygulandıktan sonra burun sıkılmaya devam edilebilir ve yine 5-10 dk beklendikten sonra burun kanaması halen devam ediyor ya da giderek artıyorsa en yakın acil polikliniğine başvurulmalıdır. Kanama anında arkadan gelen kanamaların solunum yollarına kaçmaması için baş aşağıya doğru sarkıtılmalı ve arkadan gelen kanamalar tükürülerek ağızdan uzaklaştırılmalıdır. Kanama bu müdahalelerle durduysa,kanama sonrasında mümkünse karanlık, sessiz ve serin bir odada baş arkasına yastık konularak dik pozisyonda istirahat etmek yararlı olacaktır.

İlk Basit Önlemlere Rağmen Durmayan Burun Kanamalarında Hekim Tarafından Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Özellikle genç hastalarda burun septumunun ön bölgesinde damarsal ağlardan (LittleAlanı ya da Kisselbach Pleksusu) tekrarlayan kanamaların olduğu görüldüğünde lokal anestezik emdirilmiş pamuklar yerleştirildikten sonra gümüş nitratlı çubuklar yardımı ile damarsal alanlar koterize edilebilmektedir.
Yukarıda bahsedilen tüm müdahalelere rağmen kanama durmamışsa (özellikle yaşlı, aspirin ya da kumadin türevi ilaç kullanan ve hipertansiyonu olan hastalarda olduğu gibi) ileri müdahaleler gerekmektedir. Acil servise gelen hastalarda öncelikle acil hastalara yaklaşıldığı gibi hava yolu değerlendirilmesi, dolaşım sisteminin kontrolü yapılmalı vital bulguların takibi yapılır ve damar yolu açılır. Tansiyonu
yüksek olan hastalarda kardiyolji uzmanına danışılarak tansiyon düzeyleri normal seviyelere getirilmeye çalışılmalıdır. KBB uzmanları kanamayı durdursa da önemli olan kanama nedenlerinin ortadan kaldırılmasıdır.

Özellikle aspirin ya da kumadin türevi ilaç kullanan ve hipertansiyonu olan hastalarda sıkı burun içi tamponların kullanılarak kanamanın durdurulması tampon alındıktan sonra burun içi mukozal yırtıkların olmasına ve kanama sıklıklarının artmasına neden olabilir. Bu nedenle bu hasta gruplarında yeni modern eriyebilen tampon materyalleri tercih edilebilmektedir. Burun tamponlama ön ve arka tampon şeklinde yapılmaktadır. Tüm bu müdahalelere rağmen kanama durmadıysa ameliyathane şartlarında kanama endoskopik olarak burun içi değerlendirilerek burun içinde kanayan alanlar koterizasyonlaudrduruabilir. Tüm bu yapılanlara rağmen kanamanın devam ettiği gözleniyorsa, burun içerisi kanlandıran damarların cerrahi kesiler sonrası bağlanabilmekte ya da anjiyografi ve embolizasyon için radyoloji uzmanlarından yardım istenilebilmektedir.

,

No Comments

Your email address will not be published.