13 Haziran 2019 In Boğaz, Genel By admin

Kostik (Yakıcı) ve Korozif (Aşındırıcı) Madde İçilmesi

Kostik (yakıcı) ve korozif (aşındırıcı) maddeler yanlışlıkla ya da intihar amacıyla içildiklerinde, geçiş yolları boyunca çeşitli kimyasal reaksiyonlarla doku hasarına neden olabilirler. Kostik madedelerin başında asidik (kezzap [nitrik asit], tuz ruhu [hidroklorik asit], kireç çözücü, civalı solusyonlar, fenol gibi …) ve alkali (çamaşır suyu [sodyum hidroksit]) maddeler gelmektedir. Bu maddeler ağız yoluyla alındıklarında, ağız ve barsaklara kadar temas ettkleri bölgelerde çeşitli derecelerde hasara neden olabilirler. Kostik madde içimlerinde hastaların %80′ i 5 yaşından daha küçük çocuklarda olmaktadır. Çocuklardaki kostik madde içimleri genellikle kazayla olduğundan ve az miktarda alındığından, erişkin hastadakilerden farklı olarak ölüm ve ciddi yaralanma olasılığı daha düşüktür.

Kostik madde içilmesi durumunda yaralanmanın boyutlarına göre aşağıdaki belirtiler görülebilir:

– Solunum güçlüğü
– Disfaji (yutma güçlüğü)
– Ağızda ağrı ve odinofaji (ağrılı yutma)
– Göğüs ağrısı – Karın ağrısı
– Bulantı ve kusma
– Ses kısıklığı
– Disfoni veya afoni
– Solunum sıkıntısı, takipne, hiperpne
– Öksürük

Fizik muayene bulguları, belirgin doku hasarına rağmen aldatıcı olabilir. Örneğin, ağızdan hızlı bir şekilde geçen kostik madde, yemek borusunda ciddi zedelenmeye neden olsa de ağız içerisinde ciddi zedelenme olmayabilir. Tam tersi olarak ağız içerisinde ciddi lezyonlar olsa dahi, yemek borusu ya da başka bir bölgede ciddi yaralanma olmayabilir. Özofagus (yemek borusu) tutulumu orofaringeal lezyon yokluğunda ortaya çıkabilir.

Ciddi yemek borusu hasarı ve yemek borusunda delinme ve karın içerisine kostik madde yayılması durumunda aşağıdaki belirtiler eklenebilir:

– Ağızdan salya akması
– Cilt altı hava
– Peritonit (Akut Karın, ribaund hassasiyeti ve azalmış barsak sesleri)
– Hipotansiyon
– Şok
– Hematemez (kusmayla ağızdan kan gelmesi)

Kostik ya da Korozif Madde İçilmesinde Tanısal Testler ve Yaklaşım

Kostik ya da korozif madde içen hastalarda ilk olarak normal ilk yardım kurallarında olduğu gibi solunum yolu kontrol edilmeli ve havayolu sağlanmalıdır. Hastaya acil damaryolu açıldıktan sonra damar yolu ile sıvı ve ilaç desteği sağlanabilir.

Bunların yanında kalp ve solunum göstergelerinin takibe alınması önemlidir.

Göğüs ve abdominal grafiler olsası hasarın bazı bulgularını (meidastinit, karında hava(pnömoperitoneum), akciğer dışında sıvı (plevral efüzyon)) gösterebilir. Bunların dışında bilgisayarlı akciğer, batın tomografileri daha ayrıntılı bilgi verebilir.

Aşağıdaki durumlarda acil endoskopik muayene de gerekmektedir:

– Küçük çocuklarda – Yukarıda sayılan hasarı gösteren bulguları olan büyük çocuklar ve yetişkinlerde – Anormal mental durumu ya da ruhsal bozuklukları olan hastalar – İntihar amaçlı kasıtlı kostik ya da korozif madde yutanlarda – Konsantre ya da büyük miktarda madde yuttuğu düşünülen hastalarda endoskopi yapılabilir

Bununla birlikte, yemek borusu ya da gastrointestinal sistem de delinme (perforasyon) bulguları olan, şiddetli havayolu ödemi ya da hava yollarında nekroz olduğu saptanan ve hemodinamik olarak stabil olmayan hastalarda, mevcut hasarı arttırabileceğinden yemek borusu endoskopisi (özofagoskopi) yapılmamalıdır.

Tartışmalar olmakla birlikte, endoskopik ultrasonografinin lezyonların derinliğini değerlendirmede çok faydalı olduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur.

Kostik ya da Korozif Madde İçilmesinde Tedavi

Kostik ya da korozif madde içilmesi nedeniyle getirilen hastada yukarıda anlatılan ilk yaklaşım müdahaleleri yapıldıktan sonra, içilen maddenin ürün etiketi (ulaşılabiliyorsa), kostik ya da korozf maddenin özellikleri incelenmelidir. Hatalı olarak ülkemizde hasta kusturulmaya çalışılmakta ve mevcut tahriş edici materyalin yeniden aynı yollara temas ederek ağız yoluyla dışarı çıkarılması amaçlanmaktadır.Bu hastalar kesinlikle kusturulmamalıdır. Aksi halde; mevcut yanığın miktarı artacaktır. Yutulan ya da içilen ürüne göre kesinlikle, başka bir ürün yutturularak nötralize ettirilmeye çalışılmamalıdır (örneğin asit içerikli bir madde tüketen hastaya ağız yolu ile bazik bir madde içirilmesi). Bu durumda kimyasal hasara ek olarak termal hasar da eklenebilir.

Az miktarda su veya süt içilmesinin uygun olduğunu gösteren kaynaklar mevcuttur. Bunun 30 dakika geçtikten sonra herhangi bir faydasının olmadığı gösterilmiştir.

Solunum sıkıntısı olan hastalarda entübasyon, trakeotomi ya da krikotirotomi gibi havayollarının kontrol alınmasını sağlayan müdahaleler gerekebilmektedir. Büyük tüpler kullanılarak mide içeriği emilme yoluyla boşaltılabilir. Ağızdan aktif köür yutturulması, kostik madde yutulmasında önerilmemektedir.

Kostik ya da korozif madde içilmesinden sonra ilk 30 dk içerisinde gelen hastalara seyreltme amaçlı mideye gönderilen tüplerin içerisinde küçük miktarlarda su verilebilir. Acil bir durumda, konu ile ilgili olarak ülkemizde faaliyet gösteren zehir danışma merkezi (T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI – UZEM – 114 Ulusal Zehir Danışma Merkezi)’ e danışılabilir.

Hastaya kortikosteroidler, geniş spekturumlu antibiyotikler, mide asit üretimini azaltan proton pompası inhibitörlerinin verilmesi de çoğunlukla önerilmektedir. Doku hasarı çok olan hastalarda, mevcut ajitasyon ve ağırısını kontrol altın alabilmek için morfin verilmesi gerekebilir.

Hastalardan 3-4 hafta sonra özofogram istenmesi hasarın sonuçlarını takip etmek açısından faydalıdır.

Yukarıda sayılan ciddi olumsuz etkileri olabilecek bu madelerin (özellikle temizlik ürünlerinin) çocukların ulaşamayacakları bir alanda bulundurulması konu ile ilgili yapılabilecek en iyi önlemdir.

Kaynaklar:

Caustic Ingestions – eMedicine World Medical Library – Medscape

Update on the Diagnosis and Treatment of Caustic Ingestion

Caustic Ingestion

Caustic ingestion in children – CEACCP – Oxford Journals

Caustic Ingestion: Poisoning: Merck Manual Professional

Caustic Ingestion and Foreign Bodies in the Aerodigestive Tract

Early and Late Term Management in Caustic Ingestion in Children

Caustic Ingestion

Caustic ingestion

 

No Comments

Your email address will not be published.